Safra Kesesi Taşı

Safra kesesi taşları, karaciğer ile bütünleşmiş ve orada salgılanan maddeyi depolamakla görevli safranın; içerisindeki sıvının topaklanması ve taş oluşumu görülmesidir. Yaygın olarak meydana gelir ancak çoğu insanda belirti göstermeyebilir. Çoğunlukla da cerrahi olarak safra kesesinin alınmasıyla tedavi edilir.

İçindekiler

• Safra Kesesi Taşları Nedir?
• Safra Kesesi Taşı Belirtileri
• Safra Kesesi Taşı Olanlar Ne Yememeli
• Safra Kesesi Taşı Oluşumunda Rol Oynayan Faktörler
• Safra Kesesi Taşı Teşhisi Nasıl Konulur?
• Safra Kesesi Taşı Nasıl Düşürülür?
• Safra Kesesi Taşı Tedavisi Nasıl Yapılır?
• Safra Kesesi Taşını Önlemek İçin Yapılması Gerekenler
• Safra Kesesi Taşı Ameliyatı
• Safra Kesesi Taşı Ameliyatı Sonrası İyileşme Süreci

Safra Kesesi Taşları Nedir?

Safra kesesi taşları, safra kesesinin içerisinde oluşan sert taşlardır. Safra kesesi, karın bölgesinde karaciğerin altında bulunan bir organdır. Karaciğerin ürettiği safrayı depolar ve bazen burada taş oluşumu görülebilir. Bu organ, içerisinde sıvı, akışkan bir yapıya sahiptir. Bazı nedenlerden dolayı bu akışkanlık etkilenir ve tortu gibi birikim meydana gelerek taş oluşur. Bu taşlar, organın işlevini etkilediği zaman kişide belirtiler görülmeye başlanır.

Safra Kesesi Taşı Belirtileri

Safra kesesi taşı belirtileri, bazı kişilerde hiçbir şekilde görülmezken bazı kişilerde de şiddetli şekilde görülebilir. Genel olarak sessiz ilerleyen bu hastalık herhangi başka bir hastalığın tetkikleri sırasında fark edilir.

• Safra kesesi taşı genellikle şiddetli karın ağrısına sebep olur. Bu ağrı aniden ve şiddetli olabilir. Ağır ve yağlı yemeklerden sonra bu durum ortaya çıkabilir.
• Safra akışının engellenmesine ve bu nedenle mide bulantısına neden olabilir, kusma da görülebilir.
• Safra akışı etkilenebilir, bağırsak hareketlerinde değişikliklere yol açabilir. Kabızlık ve ishal yaşanabilir.
• Karında şişlik ve gaz oluşumu görülebilir.
• Kişide sarılık oluşmasına yol açabilir.
• Safra kesesi iltihabı görülebilir.

Safra Kesesi Taşı Olanlar Ne Yememeli

Safra kesesi taşı olanlar, yaşadıkları belirtilere ve hastalığın şiddetine göre beslenme düzenlerine, yediklerine dikkat etmelidir. Bazı gıdalardan kaçınılmalı, sınırlandırılmalıdır.

• Yağlı ve kızartılmış yiyecekler,
• Şekerli, işlenmiş gıdalar,
• Aşırı lifli gıdalar,
• Biber, doğan, sarımsak gibi baharatlı yiyecekler,
• Alkol,
• Kafein,

dikkat edilmesi gereken yiyecek-içecek türleri arasındadır. Bu noktada beslenme düzeni konusunda bir sağlık uzmanından destek alınmalıdır.

Safra Kesesi Taşı Oluşumunda Rol Oynayan Faktörler

Safra kesesi taşı oluşumu nedeni tam olarak bilinemese de bazı faktörlerin bu hastalığa sebep olduğu söylenebilir. Karaciğerden salgılanan safra, depolanma sürecinde değişikliğe uğrayıp topaklanma gibi bir duruma geliyor. Daha sonra bu topaklanma devam edip taş olarak büyüyor.

• Bu hastalık; erkeklere oranla daha çok kadınlarda,
• Aşırı kilolu veya obez kişilerde,
• Hareketsiz yaşamı benimsemiş kişilerde,
• Şeker hastalarında,
• Karaciğer hastalığı yaşayanlarda,
• Gebelik sürecindeki kadınlarda,
• Yüksek kolesterol içerikli beslenenlerde,
• Yağ bakımından zengin, lif bakımından zayıf beslenen kişilerde safra kesesi taşı görülebiliyor.

Gebelik sırasında progesteron hormonu yüksek derecede salgılandığı için safra taşı oluşumu gebelerde görülebiliyor.

Safra Kesesi Taşı Teşhisi Nasıl Konulur?

Safra kesesi taşı teşhisi konulurken fiziki muayene ve kan, idrar, gaita tahlilleri istenir. Ultrason ile de tanı konulabilir. Çoğunlukla safra kesesi taşı olan kişiler bunun farkında olmuyor. Başka bir hastalık için doktora gittikleri zamanlarda yapılan tahliller sonucu ortaya çıkabiliyor. Teşhis için ultrason, endoskopik ultrason gibi görüntüleme yöntemleri kullanılabiliyor. Ultrason ile çok küçük taşlar bile tespit edilebilir, farklı belirtiler de safra kesesi iltihabının teşhis edilmesine neden olabilir.

Safra Kesesi Taşı Nasıl Düşürülür?

Safra kesesi taşı bir belirti göstermiyorsa ve kişi şikayet etmiyorsa herhangi bir tedavi yapılmaz, takip edilir. İlaç ile tedavi az kullanılır, cerrahi tedavi en sık kullanılan yöntemdir. Cerrahi; laparoskopik veya açık ameliyatla gerçekleştirilir. Ameliyat, bu hastalığın tedavisindeki en kalıcı yöntemdir.

Büyük taşları kırmak için ESWL adı verilen şok dalga yöntemi, ameliyat gerektirmeyen bir yöntemdir. Şok dalgaları, taşların kırılmasını ve parçalanmasını sağlar. Küçük kalan taş parçaları vücuttan doğal olarak atılır. Ancak bu sırada ciddi bazı dorunlar gelişebilir. Düşürmeye yardımcı bir yöntem de beslenme düzenini değiştirmektir. Yağlı ve kızartılmış, şekerli, işlenmiş, baharatlı yiyecek-içeceklerden kaçınmak veya sınırlamak hastalığın belirtilerini de azaltmaya yardımcı olur.

Safra Kesesi Taşı Tedavisi Nasıl Yapılır?

Safra kesesi taşı tedavisi, cerrahi yöntemlerle ya da cerrahi dışı yöntemlerle yapılır. Çok şiddetli belirtiler bulunuyorsa, cerrahi yöntem tercih edilir. Cerrahi işlem açık veya laparoskopik yöntemle tercih edilir. Cerrahi dışı yöntemlerin sonucu kalıcı değildir, hastalarda daha sonrasında taş oluşumu tekrarlar. Laparoskopik olarak kapalı bir biçimde safra kesesi ameliyatı yapılabilir. 2-3 cm’lik kesilerle yapılır ve hastaların günlük yaşamlarına dönüşü daha hızlı olur.

Safra Kesesi Taşını Önlemek İçin Yapılması Gerekenler

Safra kesesi taşını önlemek için aşağıdaki önlemler alınabilir.

• Dengeli ve sağlıklı bir beslenme benimsenerek, kiloyu sağlıklı bir şekilde korumak gerekir.
• Günlük olarak yeterli miktarda sıvı tüketilmelidir.
• Obezite, aşırı kilo safra kesesi için bir risktir. Bu durumun kontrol altına alınması gerekir.
• Düzenli fiziksel aktivite, yürüyüş, yüzme, bisiklet sürme gibi aktiviteler taş oluşumunu önleyebilir.
• Kafein ve alkol tüketimini sınırlamak faydalı olabilir.
• Kilo vermek gerekiyorsa, yavaş bir şekilde olarak vücudun dengesini bozmadan yapılmalıdır.
• Sigara tüketimi safra kesesi hastalıkları için zararlıdır.

Safra Kesesi Taşı Ameliyatı

Safra kesesi taşı ameliyatı, kolesistektomi adı verilen ve safra kesesinin çıkartılmasını içeren bir işlemdir. Genellikle kapalı cerrahi yöntemle yani laparoskopik olarak gerçekleştirilir. Açık cerrahi yönteminin kullanıldığı durumlar da vardır. Laparoskopik cerrahide, küçük bir kamera ve cerrahi aletlerin, küçük kesilerle yerleştirilir ve işlem yapılır. Açık cerrahide büyük bir kesi yapılır ve safra kesesi çıkartılır. Kapalı yöntem daha az doku hasarı verir ve iyileşme süresi de bu nedenle daha kısadır. Farklı komplikasyonların geliştiği veya kapalı cerrahiye uygun olmayan kişiler açık ameliyat olurlar.

Safra Kesesi Taşı Ameliyatı Sonrası İyileşme Süreci

Safra kesesi taşı ameliyatı sonrası iyileşme süreci, ameliyatın yapıldığı yönteme bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Kapalı yöntemle yapılan ameliyatta daha hızlı ve kolay iyileşme süreci görülebilir. Laparoskopik yöntemin uygulandığı ameliyat sonrası hastanede 1-2 gün kalış gerekir. Açık ameliyatta bu süre uzayabilir, çünkü komplikasyon riski ve yaranın iyileşmesi daha risklidir.

Hastanın ameliyat sonrası ağrı, şişkinlik ve rahatsızlık yaşaması normaldir. Yara izi laparoskopik yöntemle yapılan ameliyatlarda küçüktür ve zamanla soluk bir renk almaya başlayacaktır. İyileşme sürecinde ilk başlarda katı ve yağlı yiyeceklerden uzak durulurken, yavaş yavaş normal beslenme düzenine dönülür. Her kişinin iyileşme süreci farklı olabilir ancak genel olarak doktorun önerilerine uyup, dinlenmek önemlidir.