İçindekiler
Memenin Fizik İncelemesi
Meme ve koltuk altı lenf bölgesi kitle ve diğer herhangi bir anormallik açısından muayene ile incelenir. Diğer tüm görüntüleme yöntemlerine rağmen deneyimli bir meme cerrahı tarafından yapılacak el ile muayene çok değerlidir. Klinik olarak şüpheli bulgusu olmasına rağmen, mamografi ve meme ultrasonografisi normal olan kadınların yaklaşık %1-3’ünde meme kanseri bulunabilir. Bu nedenle mamografide herhangi bir anormallik görülmese bile ele gelen kitle varlığında kesin tanı için biyopsi yapılması gerekebilir.
Mamografi
Memenin röntgen ışınları kullanılarak görüntülenmesi olan mamografi meme kanserinin taranmasında, tanısında ve takibinde en önemli tanı yöntemidir. Mamografi çekerken meme dokusunu düzleştirmek ve kalınlığını azaltmak amacıyla meme sıkıştırılır. Bu bazı kadınlar için ağrılı olabilir. Ancak röntgen ışının mümkün olduğunca az sayıda örtüşen doku katmanına nüfuz etmesi için gereklidir.
Herhangi bir meme belirtisi olmayan, sağlıklı bireylerde, meme kanseri riski yüksek olsun ya da olmasın, belli aralıklarla yapılan mamografilere tarama mamografisi denir. Sağlıklı bireylerin taranması ile olası meme kanserini, belirti vermeden erken dönemde saptamak amaçlanır. Ortalama risk altındaki kadınlara, meme kanserinin erken belirtilerini saptamak için 40 yaşından başlayarak yılda bir kez tarama mamografisi yapılmalıdır.
Memede şüphe uyandıran belirtileri olan kişilerde tanısal amaçla da mamografi yapılır. İkisi arasında teknik açıdan farklılık olmasa da tanısal mamografilerde daha fazla görüntü alınabilir.
Meme Ultrasonu
Ultrason memeye yüksek frekanslı ses dalgaları gönderen ve dokudan yansıyan dalgaları görüntüleme ekranında görüntülere dönüştüren bir tanı yöntemidir. Röntgen ışınları kullanılmadığı için radyasyon söz konusu değildir.
Ultrason tek başına meme kanseri tarama testi olarak kullanılmaz. Bunun yerine, diğer tarama testlerini özellikle de mamografiyi tamamlamak için kullanılır. Mamografide bir anormallik görülürse veya fizik muayene ile hissedilirse, anormalliğin katı (fibroadenom veya kanser gibi) ya da sıvı dolu (kist gibi) olup olmadığını anlamanın en iyi yolu ultrasondur.
40 yaş altı kadınlarda memede ele gelen bir kitle saptandığında değerlendirmek için mamografiden önce ultrason yapılabilir. Ayrıca memedeki şüpheli bölgelerden iğne biyopsileri ultrason kılavuzluğunda daha doğru ve güvenle yapılabilir.
Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG)
MRG vücudun ayrıntılı kesit görüntülerini üretmek için mıknatısları ve radyo dalgalarını kullanan bir görüntüleme yöntemidir. Röntgen ışınlarını kullanmadığı için radyasyon maruziyeti yoktur. Meme MRG’sinden önce damardan kontrast madde enjeksiyonu yapılır. Meme MRG’si, mamografi veya ultrasonda saptanan şüpheli bölgeyi daha detaylı değerlendirmek için; güçlü bir aile öyküsü veya bir gen anormalliği nedeniyle meme kanseri için yüksek riskli kadınları taramak için ve meme kanseri tedavisinden sonra nüks izlemi için kullanılabilir.
Dijital Tomosentez
Röntgen ışınlarını kullanarak memenin 3 boyutlu görüntüsünü oluşturan nispeten yeni bir görüntüleme yöntemidir. Mamografi ile tüm meme boyunca iki yönde yalnızca bir görüntü alınırken, dijital tomosentezde memenin birçok açıdan birden fazla röntgen görüntüsü alınır. Meme, mamografidekiyle aynı şekilde konumlandırılır, ancak memeyi sabit bir konumda tutmaya yetecek kadar, çok az bir basınç uygulanır.
Röntgen tüpü meme etrafında bir yay çizecek şekilde hareket ederek aldığı görüntüler, bir bilgisayara gönderilerek memenin 3 boyutlu görüntüleri elde edilir. Dijital tomosentezin erken sonuçları umut verici olup, bu yeni meme görüntüleme tekniğinin yoğun meme dokusunda meme kanserlerinin daha kolay saptanmasını sağlayacağına ve meme taramasını daha konforlu hale getireceğine inanılmaktadır.
Biyopsi
Biyopsi; inceleme için meme dokusundan örnek alınmasıdır. Meme kanseri tanısını koymanın tek kesin yolu biyopsidir. Biyopsi değişik yöntemlerle yapılabilir. Şüpheli alandan doku örneği çıkarmak için mamografi veya başka bir görüntüleme testi kılavuzluğunda özel bir iğne cihazı kullanır. Ancak bazı özel durumlarda şüpheli dokunun bir kısmını veya tamamını çıkarmak için deri kesilerek küçük bir cerrahi müdahale de gerekli olabilir. Bazen biyopsi yapılan alana küçük bir metal işaretleyici bırakılır, böylece gelecekteki görüntüleme testlerinde bu alan kolayca bulunabilir.
Biyopside alınan doku örnekleri patoloji uzmanı tarafından mikroskop altında değerlendirilerek kesin tanı konur. Eğer kanser hücreleri saptanırsa kanserin agresifliğini (grade) ve kanser hücrelerinin tedavi seçeneklerini etkileyebilecek hormon ve diğer reseptörlere sahip olup olmadığını belirlemek için de analiz edilir.
Meme Kanseri Belirtileri hakkında bilgi almak için tıklayın.
Kaynakça:
Heuck, F. H. W. (2012). Radiological diagnosis of breast diseases. Springer Science & Business Media.
