Geçmeyen Mastit

Emziren annelerde mastit genelde meme kanallarının yaralanması ya da tıkanması sonucunda meydana gelir. Meme kanalının tıkanması sonucunda sütün akışı engellenir ve bu akışın engellenmesi sonucu meme dokusunda iltihap ortaya çıkar. Bazen de bakterilerin meme dokusuna girmesi enfeksiyona neden olabilir.

Mastit Belirtileri Nelerdir?

Emziren birçok kadın memesinde hassasiyet hissedebilir. Bu normal bir durumdur ancak emzirme sırasında ağrı ve yanma hissi oluşuyorsa mastit olduğu anlamına gelebilir. Mastitin belirtileri şu şekilde sıralanabilir:

• Meme ağrısı,
• Meme yüzeyinde kızarıklık ve sıcaklık hissi,
• Şişlik,
• Ateş ve üşüme,
• Hassasiyet,
• Meme yüzeyinin normalinden daha farklı gözükmesi,
• Sütün renginde değişim görme

Mastitin Nedenleri Nelerdir?

Mastit neden olur sorusu şu şekilde yanıtlanabilir; Mastit, bakterilerin meme ucundaki çatlaklar veya yaralardan girerek meme dokusuna ulaşması sonucu oluşur. Mastit’e en yaygın sebep olan bakteri türü, ciltte ve burun ile boğazda bulunan Staphylococcus aureus’tur. Streptococcus ve E. coli gibi diğer bakteri türleri de mastite neden olabilir. 

Mastit geliştirme riskini artıran faktörler arasında meme dolgunluğu yer alır. Meme, süt ile aşırı dolduğunda şişer ve hassas hale gelir. Bu durum süt stazına veya sütün memede birikmesine yol açabilir. Bu da iltihaplanmaya neden olabilir ve bakterilerin meme dokusuna girmesini kolaylaştırabilir. Stres, enfeksiyona karşı bağışıklık sistemini zayıflatarak mastit riskini artırabilir. Biyopsi veya implant gibi önceki meme cerrahisi de meme dokusunu hasarlayarak veya süt akışını bozarak mastit riskini artırabilir.

Tekrarlayan Mastit Neden Olur?

Tekrarlayan mastit oluşmasının nedeni çeşitli faktörlere bağlı olarak değişiklik gösterir. Meme dokusunun düzenli olarak boşaltılmaması meme kanallarının tıkanmasına neden olabilir. Bazı kadınlarda ise meme yapısı nedeniyle meme kanalları daha kolay tıkanabilir. Dar meme kanalları süt akışını zorlaştırabilir. Emzirme tekniklerindeki yanlışlardan dolayı da mastit meydana gelebilir. Sıkı sütyenler de meme dokusuna baskı yapabildiği için kan akışının azalmasına neden olur bu durum enfeksiyona neden olabilir. Bağışıklık sisteminin zayıflığı ve meme yaralanmaları bakteri oluşumuna neden olabilir.

Bu sebeplerden dolayı oluşan mastit bir kere oluştuğunda bir daha tekrarlaması olası bir durumdur. Tekrarlayan mastit yine yukarıda yazılan etkenlere bağlı olarak gelişim gösterebilir.

Mastit Tanısı Nasıl Konur?

Mastit tanısı koymak için öncelikle fiziksel muayene yapılır. Meme bölgesi muayene edilerek şişlik ya da kızarıklık olup olmadığı tespit edildikten sonra meme sıvı analizi yapılır. Meme sıvı analizi memeden sıvı geldiği durumlarda yapılır. Bir sonraki tanı koyma şamasında ise kan testi alınır. Son olarak ise ultrason ve mamografi çekilerek meme dokusu daha ayrıntılı incelenir. İncelemeler sonucu mastitin neden olduğu tespit edilir ve nedene göre bir tedavi yöntemi belirlenir.

Mastit meme dokusunun, enfeksiyonun eşlik ettiği veya enfeksiyon olmadan da gelişebilen enflamasyonudur. Akut veya kronik olabilir.

Mastit Hangi Durumlarda Görülebilir?

Laktasyonla (emzirme) olan ilişkisine göre 2 gruba ayrılır:

• Laktasyonel (emzirme döneminde görülen) mastit:  

En sık görülen mastit tipidir. Emziren kadınların %2-33’ünde görülebilir. Emzirme dönemi boyunca görülebilmekle birlikte genellikle emzirmenin ilk 3 ayında veya sütten kesme sırasında ortaya çıkar. İlk çocukta daha sık görülür.

Memede süt retansiyonu (birikmesi) mastitin ana nedenidir.  Meme başındaki yara ve çatlaklar mastit gelişimi için risk faktörleridir. Bunlar hem ağrıya neden olmakta hem de enfeksiyona neden olabilecek bakteriler için giriş kapısı oluşturmaktadır. Deri yüzeyindeki ve bebeğin ağzındaki bakteriler, bu çatlaklardan veya süt kanalı açıklığından süt kanallarına girebilir. Boşalmayan bir memedeki durgun süt, bakteriler için üreme ortamı sağlar. En sık S. Aureus olmak üzere deride bulunan mikroorganizmalar ile gelişir.

Memede bölgesel olarak ağrı, kızarıklık, şişlik ve sertlik gibi belirtilere neden olur. Ciddi olgularda ateş ve halsizlik gibi bulgular da görülebilir. Laktasyon mastiti bitkin hissetmenize neden olarak bebeğinizin bakımını zorlaştırabilir. Bazen mastit, annenin bebeğini istemeden sütten kesmesine neden olur. Ancak mastit tedavisi için antibiyotik alırken bile emzirmeye devam etmek sizin ve bebeğiniz için daha iyidir.

Mastit en iyi sistemik  antibiyotik tedavisi  ve basit analjeziklerle tedavi edilir. Tedavi sırasında dikkat edilmesi gereken en önemli nokta emzirmeye devam edilmesi ve memedeki sütün tamamen boşaltılmasıdır. Gerekirse çocuk emdikten sonra sütü tamamen boşaltmak için pompa ile sağmak da gerekebilir.

Yeterince tedavi edilmeyen veya süt birikimi önlenemeyen mastitler, ilerleyerek memede irin toplanmasına (apse) neden olabilir. Apse gelişmesi cerrahi drenaj gerektirir.

• Laktasyonel olmayan mastitis  (daha nadirdir):

Bu grup altında Periduktal mastit ve İdiopatik Granülomatöz Mastit yer alır.

Periduktal mastit, meme başı çevresinde veya memenin kenar bölümlerinde olabilir.

Sigara kullanımı, obezite, diyabet ve siyah ırk önemli risk faktörleridir. Ayrıca memeye yapılan piercing ve dövme gibi işlemlerden sonra da görülebilir. Genellikle doğurganlık çağında ve laktasyonda olmayan kadınlarda gözlenir.

Meme başının yakınında kitle, ağrı ve meme başından akıntı sık görülen belirtileridir. Eğer klinik tabloda enfeksiyon ön planda ise tedavide antibiyotik ve anti-enflamatuar ilaçlar kullanılır. Apse geliştiyse drene edilir. Eğer bu tedaviler ile düzelmiyor ya da düzeldikten sonra tekrarlıyor ise cerrahi tedavi uygulanabilir.

Mastit Nasıl Önlenir?

Mastiti önlemek için uygulanacak birkaç adım bulunur. Bunlar şu şekilde sıralanabilir:

• Emzirme öncesinde memeye masaj yapmak( süt kanallarının açılmasına yardımcı olur)
• Memeyi sık sık ve tamamen boşaltma
• Emzirme öncesi ve sonrası hijyen
• Çok sıkışık elbiseler giyinmekten kaçınmak
• Stres yönetimini sağlamak (stres bağışıklık sistemine etki eder)
• Sağlıklı ve düzenli beslenmeye dikkat etmek
• Meme yaralanmalarını önlemek ve meme uçlarını korumak
• Yeterli sıvı alımına dikkat etmek

Mastit Tedavisi Nasıldır?

Mastit eğer süt kanallarının tıkanması sebebiyle oluşmuşsa mastit tedavisi süt kanallarının boşaltılmasıyla sağlanır. Bu boşaltma göğüs pompası aracılığıyla yapılabilir. Ağrı ve yanma hissinin olduğu durumlarda memeye ılık kompres uygulanır. Süt kanallarının boşaltılmasına rağmen ağrı ve şikayetler devam ediyorsa antibiyotik tedavisine doktor kontrolünde başlanabilir. Belirtilerin az hissedilmesi için ağrı kesici de kullanılabilir. Mastitin tedavisi yapılmamışsa ve mastit ilerlemişse memede apse meydana gelebilir. Apse oluşması durumunda memeye apse drenajı yapılır. Apse drenajında enjektör kullanılır. Enjektör ile apse boşaltılarak memenin apseden arındırılması sağlanır. Eğer mastit hiçbir şekilde geçmiyorsa farklı cerrahi yöntemler de kullanılabilir. Ancak bu düşük bir olasılıktır.